Coraz więcej firm produkcyjnych staje przed wyzwaniem dostosowania procesów do zróżnicowanych zamówień. Wśród trzech typów produkcji – seryjnej, masowej i jednostkowej – to właśnie produkcja jednostkowa stawia przed przedsiębiorstwami największe wymagania w zakresie planowania, kontroli i elastyczności. W artykule wyjaśniamy, czym różnią się poszczególne typy produkcji, czym charakteryzuje się produkcja jednostkowa oraz jak skutecznie nią zarządzać dzięki nowoczesnym systemom informatycznym – takim jak ERP, MRP czy Panel Produkcyjny Nav24.
Rodzaje produkcji – czym się różnią?
Przyjrzyjmy się poszczególnym typom produkcji i ich różnicom. Produkcja seryjna polega na wytwarzaniu partii produktów o takich samych parametrach w określonych seriach. Taki model produkcji jest efektywny kosztowo i pozwala na szybką realizację większej liczby zamówień, jednak zakłada powtarzalność i stosunkowo niską elastyczność.
Produkcja masowa idzie o krok dalej – to ciągłe, zautomatyzowane wytwarzanie dużej liczby identycznych produktów. Charakteryzuje ją najwyższa wydajność, ale jednocześnie największe ograniczenia w kwestii indywidualizacji oferty. Tego typu produkcja sprawdza się np. w przemyśle spożywczym, motoryzacyjnym czy elektronicznym.
Na drugim końcu spektrum znajduje się produkcja jednostkowa – model odpowiadający na unikalne potrzeby klientów. Produkcja jednostkowa kładzie nacisk na wytwarzanie wyrobów unikalnych, a każdy produkt może różnić się od poprzedniego. Choć taka forma wytwarzania niesie ze sobą wiele korzyści biznesowych, skuteczne zarządzanie nią bez wsparcia informatycznego byłoby dziś niemal niemożliwe.
Na czym polega produkcja jednostkowa?
Czym jest produkcja jednostkowa? Mówiąc najprościej, to proces wytwarzania pojedynczych egzemplarzy produktów na indywidualne zamówienie klienta. W praktyce oznacza to, że każda realizacja może wymagać innego projektu, innego doboru materiałów, indywidualnego harmonogramu i specyficznych etapów kontroli jakości. Ten typ produkcji często występuje w branżach takich jak przemysł maszynowy, stoczniowy, lotniczy, meblarski czy budowlany. Przykładem produkcji jednostkowej może być produkcja specjalistycznych maszyn przemysłowych dostosowanych do konkretnego procesu technologicznego w danym zakładzie, budowa jachtów według indywidualnych projektów, wykonanie nietypowych elementów konstrukcyjnych dla infrastruktury drogowej, czy stworzenie prototypu urządzenia medycznego. W branży meblarskiej produkcją jednostkową będzie realizacja na zamówienie zabudowy kuchennej czy garderoby według indywidualnych wymiarów i wytycznych klienta.
Kluczową cechą produkcji jednostkowej jest brak powtarzalności i wysoki stopień personalizacji. To z kolei przekłada się na złożoność procesów produkcyjnych – od ofertowania i kalkulacji kosztów, przez projektowanie, planowanie i zakupy, aż po wytworzenie produktu, montaż i serwis. Każdy błąd na którymkolwiek etapie może skutkować znacznymi opóźnieniami i stratami finansowymi. Dlatego zarządzanie produkcją jednostkową wymaga pełnej kontroli nad danymi, elastyczności w planowaniu oraz sprawnego przepływu informacji między działami. Tutaj z pomocą przychodzą nowoczesne systemy informatyczne.
System ERP – fundament zarządzania produkcją
System ERP (Enterprise Resource Planning) to centralne narzędzie do zarządzania przedsiębiorstwem, które integruje wszystkie kluczowe obszary działalności – od finansów i logistyki, przez sprzedaż i zakupy, aż po produkcję i magazynowanie. W kontekście produkcji jednostkowej, ERP odgrywa kluczową rolę, umożliwiając:
- skuteczne planowanie zasobów;
- monitorowanie realizacji zleceń;
- kontrolę kosztów produkcji;
- bieżącą analizę dostępności surowców i komponentów;
- automatyzację obiegu dokumentów i danych produkcyjnych.
Co ważne, nowoczesne systemy ERP – takie jak Microsoft Dynamics 365 Business Central – oferują elastyczność niezbędną w środowiskach o wysokim stopniu zmienności. W kontekście planowania operacyjnego i zarządzania produkcją, system ERP stanowi fundament skutecznych działań,
System MRP – planowanie potrzeb materiałowych
System MRP (Material Requirements Planning) to funkcjonalność często zintegrowana z ERP, wspierająca planowanie zapotrzebowania materiałowego. W produkcji jednostkowej, gdzie każde zamówienie może wymagać innych komponentów, system MRP pozwala na precyzyjne obliczenie ilości potrzebnych materiałów oraz określenie najlepszego terminu ich zakupu.
MRP automatyzuje proces planowania, minimalizując ryzyko braków magazynowych lub nadmiarowych zapasów. W połączeniu z ERP daje pełny obraz tego, kiedy i jakie materiały powinny być dostępne, aby proces produkcji przebiegał płynnie i bez przestojów. To szczególnie ważne w kontekście projektów realizowanych „na czas”, gdzie każda godzina opóźnienia może oznaczać naruszenie warunków umowy.
Panel Produkcyjny Nav24 – narzędzie dla operatorów
Jednym z nowoczesnych rozwiązań informatycznych, które doskonale wspiera produkcję jednostkową, jest Panel Produkcyjny Nav24 – aplikacja stworzona z myślą o firmach wykorzystujących Microsoft Dynamics 365 Business Central. Panel ten jest przeznaczony dla operatorów produkcyjnych, którzy mogą za jego pomocą w prosty i intuicyjny sposób rejestrować realizację zadań produkcyjnych bez konieczności logowania się do pełnego systemu ERP.
Panel Produkcyjny umożliwia m.in. zgłaszanie rozpoczęcia i zakończenia operacji, przypisywanie pracowników do zleceń, rejestrowanie zużycia materiałów, a także raportowanie przestojów czy braków. Działa na urządzeniach mobilnych i ekranach dotykowych, co sprawia, że jest idealnym narzędziem do zastosowania bezpośrednio na hali produkcyjnej. Dzięki niemu menedżerowie mają bieżący wgląd w postępy produkcji, a operatorzy mogą skupić się na realizacji zadań, bez zbędnej biurokracji.
Produkcja jednostkowa a systemy IT - podsumowanie
Produkcja jednostkowa to wymagający, ale niezwykle wartościowy model działalności produkcyjnej. Wymaga precyzyjnego planowania, elastyczności i sprawnego przepływu informacji w całym przedsiębiorstwie. Aby sprostać tym wyzwaniom, firmy coraz częściej sięgają po nowoczesne systemy informatyczne – od zintegrowanych systemów ERP, przez planowanie MRP, aż po dedykowane rozwiązania takie jak Panel Produkcyjny Nav24. To właśnie technologia pozwala dziś skutecznie zarządzać produkcją jednostkową, niezależnie od stopnia jej złożoności, i zapewnia przewagę konkurencyjną.
